De Fichesbak #52

Tony De Rijck

Merijn de Boer, De saamhorigheidsgroep (Querido, 2020)

-        “In die jaren was hij uitermate dun geweest. Tot zijn vijftigste had hij nooit meer dan 70 kilo gewogen, ondanks zijn lengte. Maar inmiddels had hij een echte oudemannenbuik, afstotelijk om te zien.” (p. 16)

-        “Wonderlijk was het: je zag iemand meer dan 30 jaar niet, in de tussenliggende periode had je moeite om het gezicht van diegene goed voor de geest te halen, en als je elkaar dan weer zag, was het alsof er nauwelijks tijd was verstreken.” (p. 376)

Camilo José Cela, De bijenkorf (Meulenhoff, 1962)

-        “De klanten van cafés zijn mensen die geloven dat de dingen nu eenmaal gebeuren, omdat ze gebeuren moeten en dat het niet de moeite loont te proberen verbeteringen aan te brengen.” (p. 15)

-        “Met het geld dat sommige mensen uitgeven om zo aangenaam mogelijk hun behoefte te doen, zou de rest wel een jaar gevoed kunnen worden.” (p. 55)

-        “‘De dag zal nog aanbreken”, denkt hij (dokter Francesco), ‘dat wij, medici, overbodig zijn en dat er in de apotheken lijsten hangen van allerlei soorten pillen, die de patiënten zich dan zelf voorschrijven.” (p. 162)

-        “‘En gaan jullie ook trouwen?’

Ja, als we kunnen. Maar hij zegt dat hij me eerst bij zich wil nemen, omdat het huwelijk iets is dat geprobeerd moet worden, net als een meloen.” (p. 167)

-        “Vergeet niet dat de mannen zich vermaken met toeschietelijke meisjes, maar ten slotte trouwen met de fatsoenlijke.” (p. 177)

Camilo José Cela, Mrs. Caldwell spreekt met haar zoon (Meulenhoff, 1970)

-        “Het was altijd amusant te zien hoe de tijd door het halsje van de zandloper stroomde.” (p. 48)

-        “Dat kale knekelhuis dat we met ons meedragen, hoewel we ons best doen er niet aan te denken.” (p. 57)

-        “Oude boeken, mijn zoon, zijn volgens de deskundigen ware bronnen van wijsheid die angstvallig hun water bewaken dat niet aan iedereen te drinken gegeven wordt, maar alleen aan zeer uitgelezen dorstigen, dorstigen die uit het soepele, sponzige hout gesneden zijn waarvan wijsgeren gemaakt worden.” (p. 144)

-        “Ik geloof, Eliacim, dat schrijfmachines de meest geheimzinnige apparaten zijn die er bestaan, apparaten waardoor de mens het dichtst in de buurt van de slechte engelen komt die niet tevreden waren met hun plaats.” (p. 144)

Camilo José Cela, De familie van Pascual Duarte (Meulenhoff, 1982)

-        “Mijn vrouw, die ondanks alles gevoel voor humor had, zei dat de palingen (die ik viste) vet waren omdat ze hetzelfde aten als don Jesus, alleen een dag later.” (p. 24)

-        “Er bestaat geen fellere haat dan tussen twee bloedverwanten; een vijand waarover ik mijn gal uitbraakte, want als je op iemand lijkt en je begint die gelijkenis te verafschuwen, ga je die persoon des te intenser haten.” (p. 51)

-        “De gedachte om te doden komt altijd onhoorbaar naderbij geslopen, schuifelend als een slang, zoals alle verschrikkelijke denkbeelden.” (p. 138)

-        “We hebben alleen maar gewetenswroeging als we onrechtvaardige dingen doen, een kind aftuigen of een zwaluw neerschieten... Maar van de daden waartoe we uit haat gedreven worden, die we begaan uit bezetenheid van een idee, hoeven we nooit spijt of gewetenswroeging te hebben.” (p. 141)

Günter Grass, Mijn eeuw (Meulenhoff, 1999)

-        “De stalen helmen M16, later M17, waren veel te groot voor de reservetroepen die uit nauwelijks opgeleide rekruten bestonden. Ze gleden voortdurend af. Van hun kindergezichten was net nog de angstige mond te zien, de trillende kin. Grappig en deerniswekkend tegelijk. En dat infanterieprojektielen en zelfs kleinere shrapnels desondanks door het staal gingen hoef ik u ongetwijfeld niet te vertellen.” (p. 39)

-        “Op mijn bureau ligt, tussen haakjes, als souvenir een heel anders gevormd hoofddeksel, een tommyhelm, met een gaatje erin natuurlijk.” (p. 39)

-        “Over waarom de spade handiger was dan de bajonet konden ze praten (Remarque en Jünger), omdat je met de spade niet alleen onder de kin kon stoten maar ook met grote kracht kon toeslaan, bvb. schuin tussen nek en schouder. Je gaat dan gemakkelijk tot in de borstholte, terwijl de bajonet vaak tussen de ribben bleef vastzitten en je tegen de buik moest trappen om hem weer los te krijgen.” (p. 41)

-        “Slachtoffers van de griepepidemie die tijdens de laatste oorlogsjaren in beide vijandelijke kampen had gewoed: meer dan 20 miljoen griepdoden, ongeveer net zo veel als bij alle partijen bij gevechten gesneuveld zijn.” (p. 46)

-        “Ons heeft de toverspiegel – zoals in het begin de televisie werd genoemd – bij elkaar gebracht.” (p. 123)

-        “Opa verkleedt zich als punker om zijn als punkers verklede kleinkinderen op het goede pad te brengen, wat hem lukte.” (p. 192)

-        “Toen kwam ook Tsjernobyl over ons heen. Tot in mei (1986) lag die wolk over heel Beieren uitgestrekt. Maar in het westen, dat zeiden tenminste de Fransen, schijnt ze bij de grens te zijn gestopt.” (p. 212)

-        “In de nazomer van ‘41 werden ze – zoals het later heette – door een wachtcommando van de Wehrmacht bij een vluchtpoging doodgeschoten.” (p. 221)

-        “Wat vindt u van de overstroming van de Oder? Staat ons een wereldwijd werkzame klimaatverandering te wachten – met overstromingen van nog grotere omvang?” (p. 243)

Koenraad Jonckheere, Instagrammable (Hannibal Books, 2024)

-        “De idee dat je de mens en de wereld kan vangen in beeld is zo oud als de mensheid.” (p. 23)

-        “Stel je voor... dat je twee prachtige schilderijen voor je ziet. Allebei stellen ze een mooie dame voor. Eén ervan is een portret van de Heilige Maagd, het andere is het portret van een prostituee. Hoe kan je weten wie de Madonna is, zonder dat er taal aan toegevoegd wordt? Niemand heeft de Madonna ooit gezien, dus kunnen die dames iedereen voorstellen.” (p. 122)

Jill Lepare, Het beest Amerika (De Arbeiderspers, 2024)

-        “Politiemensen hebben in de V.S. in de eerste 24 dagen van 2015 meer mensen met fataal gevolg beschoten dan de politie van Engeland en Wales samen in de afgelopen 24 jaar.” (p. 13)

-        “Revolvers werden gangbaar nadat Samuel Colt in 1836 een patent op zijn model verkreeg.” (Dat model heeft een ronddraaiende trommel met kamers waarin de kogels zitten, TDR) (p. 23)

-        “Een vuurwapen is een machine gebouwd om een projectiel af te vuren dat vlees kan doorboren.” (p. 24)

-        “Legaal wapenbezit was in het algemeen voorbehouden aan de rijken; iedereen die niet van adel was en met vuurwapens werd aangetroffen, werd in beginsel beschouwd als stroper.” (p. 24)

-        “Met een automatisch geweer haal je één keer de trekker over en blijft ie maar vuren... waarom? Waarom?” (p. 27)

-        “Gemiddeld worden elk jaar zo’n 100 000 Amerikanen gedood of verwond met vuurwapens.” (p. 41)

-        “Peilingen beïnvloeden peilingen. Goede peilingen beïnvloeden peilingen, maar slechte peilingen ook, en als slechte peilingen goede peilingen gaan beïnvloeden zijn die niet zo goed meer.” (p. 84)

-        “De rede kan zich niet verdedigen zonder een beroep te doen op de rede.” (p. 130)

-        “Het verlies van archieven is even ernstig als het verlies van het geheugen voor een mens.” (p. 299)

-        “Rellen ‘waren zwart’, demonstraties ‘waren wit’.” (6 jan 2021)