Mens worden, mens zijn, mens blijven! Een kerstwens

Tom Uytterhaegen

Beste oud-leerlingen

Het boek Mens blijven aan het front (2024) van Andrii Kobaliia en Gilles Van Der Loo ontroerde me diep. Op de dag van de Russische invasie meldt historicus en journalist Andrii Kobaliia zich bij het Oekraïense leger. Hij heeft tot dat moment nooit overwogen om soldaat te worden. Andrii houdt van literatuur, wandelingen en iets drinken met zijn vrienden. Onverwacht ontmoet hij Gilles Van Der Loo in Amsterdam en worden ze vrienden. De Amsterdamse schrijver kan zijn oren niet geloven wanneer hij de beslissing van Andrii hoort. De twee besluiten elkaar te bellen waar en wanneer dat kan, en Gilles legt Andrii’s zoektocht – hoe als heel mens overeind te blijven in deze onmenselijke situatie – zo getrouw mogelijk vast. Ze spreken elkaar terwijl Andrii in een loopgraaf zit, of in een boom, of in een kapotgeschoten huis. Na elk telefoontje schrijft Gilles op wat hij zijn vriend onmogelijk kon zeggen, en zo ontstaat een serie brieven die hij nooit verstuurt. Maar wat nu als de oude ik naar wie Andreii ooit terug hoopt te kunnen keren ongemerkt verloren gaat?

Op mijn verlanglijstje voor kerst staat ook nog de documentaire No Other land (2024), die de Documentaireprijs in Berlijn wegkaapte en ook de Panorama Publieksprijs, naast talloze (publieks)prijzen op internationale filmfestivals. Vijf jaar terug ontmoette de Palestijnse activist-journalist Basel Adra de Israëlische onderzoeksjournalist Yuval Abraham. Basel vecht al sinds zijn kindertijd tegen de verdrijving en vernietiging van zijn gemeenschap in het zuiden van de Westelijke Jordaanoever. Yuval steunt hem in zijn strijd tegen de bezetter. Tussen beiden groeit een onvoorwaardelijke vriendschap, ondanks de druk die de grote ongelijkheid op hen uitoefent. Uit hun ontmoeting groeide No Other Land.

In een wereld waar zoveel oorlog en geweld is in zovele vormen wordt met Kerstmis ook vandaag een Kind geboren, Vredevorst wordt Hij genoemd. Moge dit Kind ieder van ons uitnodigen om de droom van vrede te blijven koesteren en er zelf, hoe klein ook, aan mee te werken, om zelf mens te worden, mens te zijn en mens te blijven voor elke andere mens die ons levenspad kruist.

Voor u en allen die u na aan het hart liggen een vredevol kerstfeest!

Still uit No Other Land (2024)